نحوه عملکرد تاسیسات موتورخانه براساس سه بخش اصلی این دستگاه، یعنی مولدهای حرارتی، مبدل‌های حرارتی و لوله‌های رابط صورت می‌گیرد. منظور از مولدهای حرارتی، قطعات دیگ و بویلر موتورخانه بوده که جزو قطعات اصلی دستگاه است. در واقع کل گرمایش تولیدی برای ساختمان از این قطعه گرفته و تولید می‌شود.
قطعه بویلر به کمک مشعل، آب داخل دستگاه را گرم و وارد قسمت مبدل‌های حرارتی می‌کند. در واقع از طریق گرمای آتش مشعل، قطعه بویلر نیز داغ می‌شود و سپس آبی که از قطعه بویلر می‌گذرد گرم شده و به دمای مورد نظر می‌رسد و سپس به سمت قطعه مبدل حرارتی روان می‌شود.
برای عملکرد درست مولدهای حرارتی، نیاز به انجام سرویس‌کاریهای منظم برای تعمیر و نگهداری تاسیسات موتورخانه می‌باشد. اگر قطعات مولدهای حرارتی بتوانند به درستی عمل کنند، بخش دوم موتورخانه یعنی مبدل‌های حرارتی باید به انتقال حرارت و تکمیل فرایند دستگاه بپردازند.
رعایت برخی نکات مهم در رابطه با تعمیر و نگهداری از بروز برخی مشکلات و ایراد در این سیستم جلوگیری می‌کند، که عبارت است از:
- انجام سرویس‌کاری و رفع رسوبات متناوب دیگ آبگرم موتورخانه
- استفاده از سیستم‌های هوشمند برای موتورخانه
- کنترل و نظم انطباق مشعل و دیگ موتورخانه
- انجام عایق‌کاری‌ها برای لوله‌های آب گرم و کلکتورها
- چک کردن و تنظیم شیر برقی در مشعل گازی موتورخانه
- کنترل پمپ و منبع دوجداره موتورخانه
- و…
معمولا برای تعمیر و نگهداری تاسیسات موتورخانه با ظرفیت بالا که در مجموعه‌های بزرگی چون مراکز تجاری، اداری، صنعتی و… استفاده شده، باید حتماً یک تکنیسین متخصص همیشه و به صورت مقیم در ساختمان حاضر باشد تا در صورت بروز کوچکترین ایراد، بتواند با رفع مشکل از وارد شدن آسیب به سایر قطعات جلوگیری نماید.
اما به صورت کلی اگر انجام تعمیر و نگهداری موتورخانه تاسیسات به صورت زمان‌های متناوب در دوره‌های مشخص صورت گیرد، مطمئناً از صرف هزینه و زمان بیشتر برای انجام تعمیرات و تعویض قطعات جلوگیری خواهد کرد. چرا که انجام سرویس‌کاری تجهیزات برای موتورخانه و تاسیسات آن باعث افزایش عمر مفید دستگاه شده و مطمئنا از وارد شدن آسیب‌های بیشتر به قطعات در طول زمان و لزوم تعویض آنها جلوگیری خواهد کرد.
البته قابل ذکر است که تعمیر و نگهداری تاسیسات موتورخانه در هر یک از محیط‌ها با توجه به نوع کاربری آن کاملا متفاوت می‌باشد. به عنوان مثال تاسیسات موتورخانه بیمارستان در مقایسه با سایر موتورخانه ها بسیار پیچیده و تخصصی‌تر می‌باشد.
دلیل این میزان از تفاوت نیز به اجزای موتورخانه و حساسیت‌های سیستم گرمایشی و سرمایشی با توجه به تفاوت نوع کاربری محیط باز می‌گردد. کارکرد تاسیسات موتورخانه بیمارستان به غیر از ایجاد آب گرم، آب سرد و بخار داغ برای مصارف تهویه، استریلیزاسیون، تامین کردن بخار برای بخش CSR بیمارستان، شستشو و مصارف بهداشتی و… می‌باشد.
نقشه تاسیسات موتورخانه
معمولاً نقشه تاسیسات موتورخانه با توجه به نوع محیط و متراژ کاملا متفاوت می‌باشد. به عنوان مثال در ساختمان‌ها و محل‌های بزرگ، محل قرارگیری موتورخانه‌ها در خارج از ساختمان قرار خواهد گرفت که علت اصلی آن نیز به سروصدای بالای آن مربوط می‌شود. اما در ساختمان‌های کوچک به طور معمول در زیرزمین خانه تعبیه می‌شود.
البته در مورد نقشه تاسیسات موتورخانه و فضای نصب آن باید به استانداردهای تعیینی توجه داشت. چرا که اگر تاسیسات در زیرزمین ساختمان‌ها تعبیه شده باشد، باید به امکان تهویه هوا و ابعاد فضای مدنظری برای نوع دستگاه‌های تاسیسات ساختمان توجه داشت. حتما باید دریچه‌ای برای تبادل هوای آزاد در این فضا وجود داشته باشد تا از گرم شدن بیش از حد دستگاه و بروز مشکلات دیگر جلوگیری کند.
با استفاده از نقشه تاسیسات موتورخانه می‌توان از مسیرهای لوله‌کشی و جانمایی اجزا و قطعات موتور خانه مطلع شد. این ابزار در زمان بروز مشکل که تعمیرکار نیاز به آشنایی با تمام قطعات و انجام عیب‌یابی برای تاسیسات موتورخانه دارد، الزامی شده و مورد استفاده قرار می گیرد.
به دلیل اهمیت عملکرد درست دستگاه‌های تاسیسات موتورخانه در آسایش و راحتی افراد ساختمان، لزوم سرویس‌کاری و تعمیرات آن برای حفظ کارکرد بهینه دستگاه ضروری می‌باشد. چرا که سرویس کردن و عیب‌یابی‌های دوره‌ای برای دستگاه یک نیاز مبرم بوده که در صورت بی‌توجهی و نادیده گرفتن این اقدام مطمئنا مشکل و ایراد کوچک رخ داده در هر یک از قطعات موجب خرابی و آسیب‌دیدگی کلی قطعه شده که در آن صورت باید به جای تعمیر، آن را تعویض نمایید!
منابع:
1- ostadeh.com